Wetenschappers van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) hebben in samenwerking met het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) en de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) vastgesteld in welke mate de coronacrisis een impact heeft op de luchtkwaliteit. De resultaten zijn op 8 mei gepubliceerd in het tijdschrift Geophysical Research Letters. De studieperiode is voor onderstaand persbericht uitgebreid tot 4 mei 2020, een datum die in veel landen het begin markeert van een versoepeling van de maatregelen.

Een internationaal team van astronomen is erin geslaagd om vijftien beelden vast te leggen van de binnenste randen van planeetvormende schijven op honderden lichtjaren van onze planeet. Die schijven van stof en gas, in vorm vergelijkbaar met een dikke vinylplaat, vormen zich rond jonge sterren. De beelden werpen nieuw licht op de vorming van planetenstelsels en werden gepubliceerd in het tijdschrift Astronomy & Astrophysics.

In het kader van een EOS-project (Excellence of Science) heeft Véronique Dehant, onderzoeker van de Koninklijke Sterrenwacht van België, deelgenomen aan een studie over de vorming en de evolutie van de atmosfeer van Venus onder invloed van inslagen van asteroïden. Deze studie, gepubliceerd in het tijdschrift Nature Geoscience, kwam tot de conclusie dat de asteroïden die bijdroegen aan het einde van de accretie van Venus, en bij uitbreiding van de aarde, te weinig water bevatten om oceanen mogelijk te maken.

Het UHasselt-studentenproject OSCAR-QUBE is door het Europees ruimteagentschap ESA geselecteerd om een wetenschappelijk experiment uit te voeren in het internationale ruimtestation ISS. De 15 UHasselt-studenten en doctoraatstudenten zullen het volgende anderhalf jaar werken aan de ontwikkeling van een kwantummagnetometer, waarmee ze vier maanden lang metingen kunnen uitvoeren in het ISS. “Orbit your thesis”, onder die naam startte de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA een programma voor Europese universiteitsstudenten en doctoraatsstudenten.

Dit voorjaar werd de Noordpool gekenmerkt door wat misschien wel het grootste gat in de ozonlaag is dat ooit over de Noordpool is geregistreerd. Het ozongat is een seizoensgebonden fenomeen dat jaarlijks boven het Zuidpoolgebied (Antarctica) wordt waargenomen als gevolg van het vrijkomen van chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK's) in de atmosfeer door menselijke activiteit. Een ozongat boven de Noordpool is echter zeldzamer. Sinds het begin van de satellietwaarnemingen boven dit gebied in 1978 is er slechts één Arctisch ozongat ontstaan. Dit gebeurde in 2011 en het was aanzienlijk kleiner dan het ozongat dat nu wordt waargenomen. Ongebruikelijke meteorologische omstandigheden zijn verantwoordelijk voor dit uitzonderlijk fenomeen.

Het is ongelooflijk om te denken dat stukken van een protoplaneet - een kleine babyplaneet die nooit de kans heeft gehad om een echte te worden - verspreid zijn over het zonnestelsel en hun weg hebben gevonden naar de planeet Aarde, in ons tijdperk! En niet alleen dat, één stuk van de protoplaneet Vesta is zelfs helemaal tot in België geraakt. Het viel neer in 1971 in een schuur in het Waalse dorp Tintigny, met de heer Eudore Schmitz als getuige. Het werd toen toevertrouwd aan de dorpsleraar voor identificatie, maar raakte meer dan 40 jaar lang in de vergetelheid. Pas in 2017 werd het onder de aandacht gebracht van wetenschappers. Kort daarna schonken de kinderen en kleinkinderen van de familie Schmitz de meteoriet aan het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel, waar het nog steeds verblijft.

Er zijn veel artikels en uitspraken in omloop over de effecten van het Coronavirus op de luchtkwaliteit, ook van ons (zie artikel over NO2-vervuiling in China, Korea en Italië). We willen graag denken dat de luchtkwaliteit enorm is verbeterd sinds ons leven zo goed als stil is komen te liggen, maar zoals altijd is de werkelijkheid complex. Hier zijn een paar wetenschappelijke feiten voor u.

Ons heelal biedt ons een schitterend en niet te overtreffen spektakel, maar meestal moeilijk te observeren vanaf het aardoppervlak. Dankzij de enorme zaal met koepelvullende projectie kan alleen een planetarium hulde brengen aan de overweldigende grenzeloosheid van het heelal. Onze kinderen zouden moeten kunnen proeven van de wonderen die de kosmos biedt en daarvoor zou het Planetarium van Brussel graag een fulldome productie verkrijgen, aangepast aan deze doelgroep (maar die ook de ouders en iedereen doet wegdromen).