België is een klein land. Toch is België goed zichtbaar vanuit de ruimte en wordt dit dankzij satellieten of ruimtevaarders vanop enkele honderden kilometers hoogte regelmatig in beeld gebracht. Ondanks het feit dat België niet groot is, is dit vanuit de ruimte 's nachts makkelijk herkenbaar door de vele verlichte steden en autosnelwegen. Dankzij dit artikel kunnen we België zien vanuit de ruimte en krijgen we ook een mooi beeld over de problematiek rond lichtvervuiling.
België heeft een rijk verleden op vlak van sterrenkundig onderzoek. Zo begon men in 1827 aan de Schaarbeekse Poort in Sint-Joost-ten-Node aan de bouw van een eerste Belgische sterrenwacht waarna deze verhuisde naar Ukkel. Aan de Koninklijke Sterrenwacht van België, en ook vanop andere locaties, werden doorheen de jaren tal van nieuwe hemellichamen ontdekt door Belgische sterrenkundigen waaronder ook kometen. In dit artikel overlopen we de belangrijkste 'Belgische' kometen.
Op woensdag 27 mei 2009 vertrok de Belgische ruimtevaarder Frank De Winne voor een tweede maal naar het internationale ruimtestation ISS. Eind 2007 werd door het Europese ruimtevaartagentschap ESA bekend gemaakt dat De Winne geselecteerd was voor een langdurige ruimtemissie aan boord van het ISS. De Winne zou op het einde van zijn missie ook de eerste Europese gezagvoerder worden van het ruimtestation.
Tijdens de Amerikaanse STS-45 Space Shuttle missie werd Dirk Frimout de eerste Belg in de ruimte. Reeds in 1986 werd Dirk Frimout al door het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA geselecteerd als ladingsspecialist voor de STS-45 ruimtemissie. Deze ruimtemissie ging op 24 maart 1992 van start en duurde 8 dagen, 22 uur en 9 minuten. Aan boord van het ruimteveer Atlantis bevonden zich zeven astronauten.
De naam Karel Jan Bossart betekent wellicht heel weinig bij veel mensen maar toch heeft deze Vlaming een zeer belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de Amerikaanse ruimtevaart. De invloed die Bossart had in de beginjaren van de ruimtevaart kan vergeleken worden met die van Wernher von Braun of Sergei Korolev. Aangezien hij het meeste van zijn leven gewerkt heeft voor de Amerikaanse luchtmacht werd zijn naam lang geheim gehouden.
De planetaire wetenschappers van de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) verheugen zich. Het Europees Ruimtelijk Agentschap ESA / PRODEX (programma voor de ontwikkeling van wetenschappelijke experimenten) en Antwerp Space hebben zojuist een industrieel contract getekend voor LaRa (Lander Radioscience), een"martiaanse" instrument aan boord ExoMars 2020. Deze overeenkomst is de laatste stap vóór het vervaardigen van het vluchtmodel.
Op 5 mei 2018 zal een team van wetenschappers van de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) de lancering van InSight, een NASA-missie naar de planeet Mars, bijwonen. De missie InSight (Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport) gaat het inwendige van de rode planeet bestuderen. De InSight lander zal de aardbevingen van Mars, de inwendige temperatuur, en de rotatie van de planeet onderzoeken.
Op 25 april 2018 heeft de European Space Agency (ESA) de grootste en meest nauwkeurige driedimensionale kaart van onze Melkweg bekend gemaakt. Met behulp van de Gaia satelliet werd de positie en beweging van meer dan een miljard sterren in kaart gebracht. Deze kaart, samengesteld door een consortium van Europese sterrenkundigen, met belangrijke bijdragen van Belgische wetenschappers, zal een schat aan nieuwe informatie opleveren om de structuur, de geschiedenis en de toekomst van ons melkwegstelsel te ontdekken.
Origineel was hij ontworpen voor een missie van slechts twee jaar. Maar bijna 6000 dagen na zijn lancering op 22 oktober 2001, is Proba-1 nog steeds in topvorm en levert de satelliet zeer waardevolle aardobservatie-gegevens. Het ‘Project for On-Board Autonomy’, of Proba-1, is een technologiedemonstratie-missie van ESA die uitgevoerd wordt met de steun van het Earthnet-programma van ESA. Op 9 maart, na 5982 dagen in een baan om de Aarde, stak Proba-1 de ERS-2 voorbij om de langstlopende aardobservatie-missie van ESA ooit te worden.
Twee jaar na zijn lancering nestelt de ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) zich eindelijk in zijn definitieve baan rond Mars. De satelliet, die het instrument NOMAD van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) met zich meedraagt, heeft net een jaar van atmosferische afremming achter de rug en draait nu elke 2 uur een rondje rond Mars, zo’n 400 km boven het Marsoppervlak. Het Belgische instrument NOMAD, dat op zoek zal gaan naar methaan en andere belangrijke gassen in de Marsatmosfeer, blijkt deze periode uitstekend te hebben doorstaan en is klaar om binnen enkele weken de wetenschappelijke fase te starten.
Op meer dan dertig plaatsen in Vlaanderen kan je op vrijdag 23 en zaterdag 24 februari 2018 door kleine en grote telescopen naar de nachtelijke hemel turen. Tijdens de jaarlijkse sterrenkijkdagen van de Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS) is iedereen welkom om naar de maan, de planeet Jupiter en de sterren te kijken. Volkssterrenwachten en lokale verenigingen staan klaar om je te gidsen langs de wonderen van de nachtelijke sterrenhemel. Ook in jouw buurt kan je ongetwijfeld gaan sterrenkijken!
Volgende week wordt in Gent het AstroPlant team van ESA voorgesteld. Met AstroPlant wil ESA met enthousiaste 'burgeronderzoekers' samenwerken. Ze testen verschillende soorten planten in een speciaal daarvoor ontwikkelde miniserre om te zien of ze ook in de ruimte kunnen gedijen. De ploeg zal in de ochtend van 19 januari 2018 één van deze kleine serres installeren in het Sint-Barbaracollege in het centrum van Gent. Zes leerlingen zullen vervolgens als 'burgeronderzoekers' experimenten kunnen uitvoeren. In de namiddag bezoekt het team ReaGent en GroeiNEST om er te spreken over boeiende onderwerpen zoals landbouw in de ruimte, de komst van food computers of het Internet of Things (IoT).
Nieuwe technologie moet op een bepaald ogenblik getest worden. Wist je dat een bijzondere chip, het geesteskind van ruimtevaartingenieur Jiri Gaisler en aan boord van veel ruimtetuigen, in ons land de vuurdoop kreeg in een deeltjesversneller in Louvain-la-Neuve? Dat gebeurde in 2000, toen een bundel hoogenergetische straling het eerste prototype geselde van de LEON-microprocessor in het Cycloton Resource Centre (CRC) in Louvain-la-Neuve. Dit in de wereld zeer gewaardeerd werkinstrument voor gebruik op interuniversitaire en internationale basis liet België een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van de kernfysica en de deeltjesfysica.
