Belgische ruimtevaartprojecten
Op maandag 21 september 2020 publiceerde het prestigieuze tijdschrift Nature Geosciences een artikel waarin de eerste satellietdetectie van waterstofnitriet (HONO, ook wel salpeterigzuur genoemd) met behulp van het TROPOMI-satellietinstrument werd voorgesteld (http://www.tropomi.eu). Dit werk is het resultaat van een vruchtbare samenwerking tussen twee BIRA-teams, de UV-Visible onderzoeksgroep en de troposferische modelleringsgroep, en de groep van R. Volkamer van de Universiteit van Colorado. Deze publicatie (Theys et al., 2020) presenteert de eerste ondubbelzinnige detectie van HONO door TROPOMI en onthult consequent het bestaan van verhoogde HONO-concentraties in de rookpluimen van bosbranden (zie voorbeeld in Figuur 1) voor grote ecosystemen.
Het NOMAD-instrument, ontwikkeld bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie en momenteel in een baan rond Mars aan boord van ESA’s ExoMars Trace Gas Orbiter, heeft een unieke groene gloed, afkomstig van zuurstof, gedetecteerd in de atmosfeer rond de rode planeet (op ongeveer 80 km hoogte). Deze emissie geeft zijn karakteristieke kleur aan het poollicht en de airglow (luchtgloed) op Aarde, maar werd nooit eerder waargenomen in de atmosfeer van andere planeten.
Het UHasselt-studentenproject OSCAR-QUBE is door het Europees ruimteagentschap ESA geselecteerd om een wetenschappelijk experiment uit te voeren in het internationale ruimtestation ISS. De 15 UHasselt-studenten en doctoraatstudenten zullen het volgende anderhalf jaar werken aan de ontwikkeling van een kwantummagnetometer, waarmee ze vier maanden lang metingen kunnen uitvoeren in het ISS. “Orbit your thesis”, onder die naam startte de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA een programma voor Europese universiteitsstudenten en doctoraatsstudenten.
Dit voorjaar werd de Noordpool gekenmerkt door wat misschien wel het grootste gat in de ozonlaag is dat ooit over de Noordpool is geregistreerd. Het ozongat is een seizoensgebonden fenomeen dat jaarlijks boven het Zuidpoolgebied (Antarctica) wordt waargenomen als gevolg van het vrijkomen van chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK's) in de atmosfeer door menselijke activiteit. Een ozongat boven de Noordpool is echter zeldzamer. Sinds het begin van de satellietwaarnemingen boven dit gebied in 1978 is er slechts één Arctisch ozongat ontstaan. Dit gebeurde in 2011 en het was aanzienlijk kleiner dan het ozongat dat nu wordt waargenomen. Ongebruikelijke meteorologische omstandigheden zijn verantwoordelijk voor dit uitzonderlijk fenomeen.
Genoeg gekookt in de ruimte, tijd om alles doorheen te schudden en schuim te maken! Het einde van de ene missie markeert het begin van een nieuwe voor het Belgische space operations centrum B.USOC. Op 6 maart zal de Amerikaanse astronaute Jessica Meir experimenten vervangen binnen het Fluid Science Laboratory (FSL)-rack in de Europese module aan boord van het Internationaal Ruimtestation (ISS). FSL is ontworpen voor experimenten met betrekking tot de studie van vloeistoffen in de ruimte en wordt beheerd door het Belgische controlecentrum in Ukkel (Brussel): het B.USOC (Belgian User Support and Operations Center).
Dat de gevolgen van het coronavirus voor de luchtkwaliteit in China niet min zouden zijn, was te verwachten. De lockdown van verschillende steden in de Chinese provincie Hubei die op 23 januari 2020 van start ging, legde een hele gemeenschap stil. De impact op de luchtkwaliteit, ten gevolge van de sterke reductie in de verbranding van fossiele brandstoffen, is duidelijk waarneembaar vanuit de ruimte met het TROPOMI-instrument aan boord van de Sentinel-5p satelliet. Het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) speelt een sleutelrol in de ontwikkeling van prototype gegevensprocessoren voor de operationele productie, validatie en exploitatie van de Sentinel-5p gegevens.
De InSight-missie van de NASA naar Mars heeft sinds haar begin geprofiteerd van een belangrijke bijdrage van wetenschappers van de Koninklijke Sterrenwacht van België. Ze hebben de landingsplaats gelokaliseerd, het landingstraject gereconstrueerd en de seismische gegevens helpen interpreteren. Het journal Nature Geoscience heeft zojuist een serie van artikelen gepubliceerd waarin deze resultaten, behaald na tien maanden van observatie op de Rode Planeet, zijn gepresenteerd.
Belgische wetenschappers van het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK-CEN) in Mol en de Universiteit van Namen gaan in december van dit jaar raderdiertjes naar het internationale ruimtestation ISS sturen. Deze bijzondere, kleine diertjes hebben onder andere een enorme hoge stralingsweerstand. De onderzoekers gaan deze bijzondere eigenschap van deze diertjes nu onderzoeken zodat deze kennis in de toekomst kan helpen om de stralingsweerstand van ruimtevaarders te vergroten. Daarnaast kan deze studie ook bijdragen aan de studie van bestralingen bij kankerpatiënten.
Uit een heel scala van voorstellen heeft het Europese Ruimtevaartagentschap ESA de “Comet Interceptor” ruimtemissie gekozen als volgende project in zijn wetenschappelijk onderzoeksprogramma. Het gaat om een nieuwe missie naar een komeet, een vervolg op de spectaculaire Rosetta die in 2014-2016 de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko bezocht en er het landertje Philae op neerzette. Net als bij Rosetta zal het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) ook in deze komeetmissie een belangrijke rol spelen. De lancering is voorzien ten vroegste in 2027.
Op woensdag 10 april 2019 het prestigieuze wetenschappelijk tijdschrift Nature twee artikels met de eerste resultaten van het Belgisch instrument NOMAD aan boord van de ExoMars Trace Gas Orbiter, TGO. Nieuwe aanwijzingen van de impact van de recente planeetomvattende stofstorm op water in de atmosfeer, waaronder de eerste verticale metingen van halfzwaar water op Mars, en een verrassend gebrek aan methaan, behoren tot de wetenschappelijke hoogtepunten van TGO’s eerste jaar rond Mars. Hoofdonderzoeker van het NOMAD-instrument, Ann Carine Vandaele van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie is opgetogen met de resultaten.
Jobs & opleidingen
Belgische ruimtemissies
Waar is PROBA V?
PROBA 2 beelden
