Eén van de grootste uitdagingen voor ingenieurs uit de ruimtevaartsector is formatievliegen. Tijdens het formatievliegen razen twee of meerdere ruimtetuigen met een snelheid van enkele kilometers per seconde op amper enkele meters van elkaar doorheen de ruimte. Ervoor zorgen dat de verschillende ruimtetuigen hun juiste positie behouden is de belangrijkste taak aangezien dit anders kan leiden tot de vernietiging van de kunstmanen.
De wetten van de baandynamica maakt het er voor ingenieurs niet makkelijker op aangezien ruimtetuigen de neiging hebben om zich van elkaar te bewegen wanneer ze zich in een baan om de Aarde bevinden. Het Belgische softwarebedrijf Spacebel ontwikkelde een op software gebaseerd testbed waardoor het Europese ruimtevaartagentschap ESA en andere ruimtevaartbedrijven vertrouwd kunnen geraken met de problematiek van het formatievliegen. Deze simulator wordt dan ook uitvoerig gebruikt in het kader ESA's Proba 3 missie.
Het door Spacebel ontwikkelde Formation Flying TestBed is een uitgebreide reeks van software op met elkaar verbonden computers. De software kan alle aspecten van formatievliegen simuleren en deze wordt beheerd door de afdeling Software Systems van de ESA-vestiging ESTEC in Noordwijk. Ingenieurs zullen het Formation Flying TestBed vooral gebruiken om belangrijke operationele factoren te bestuderen die gepaard gaan met formatievliegen zoals het opvolgen van de missie, navigatie en controle, het detecteren van fouten en links tussen de verschillende satellieten. De simulator kan in alle stadia van het project gebruikt worden (ontwerp, validatie en tijdens de missie) en kan ook gebruikt worden om vluchtleiders op te leiden of om operationele procedures voor te bereiden.
Het Formation Flying Testbed wordt ondersteund door ESA's General Support Technology Programme (GSTP) en is in overeenstemming met de Simulation Model Portability-standaard waardoor men simulaties kan delen over verschillende systemen. Om het Formation Flying Testbed te kunnen ontwikkelen, gebruikte men een demonstratiemodel dat gebaseerd is op de Proba 3 missie. Proba 3 zal bestaan uit twee satellieten waarvan één in de ruimte dienst zal doen als externe coronograaf. Door een kleine satelliet in de kijkrichting van de zon net voor een ander tuig te laten vliegen, kan men de zon kunstmatig verduisteren. Op deze manier kan men details in het binnenste deel van de zonnecorona waarnemen. Proba 3 is ESA's eerste ruimtemissie waarbij men de techniek van het formatievliegen zal toepassen. Deze missie moet in 2014-2015 van start gaan.
Spacebel, dat vestigingen heeft in Luik, Hoeilaart en Frankrijk, is ondermeer ook verantwoordelijk voor de vluchtsoftware aan boord van Proba 3. Het bedrijf werd in 1988 opgericht en vandaag de dag werken in de Belgische vestigingen ongeveer 50 mensen.
Bron: ESA, Spacebel
