In het hart van Leuven, bekend als een broeihaard van technologische innovatie, bevindt zich een van de minder bekende maar wereldwijd invloedrijke spelers in de satellietnavigatie-industrie: Septentrio. Dit Belgische ruimtevaart- en technologiebedrijf is gespecialiseerd in de ontwikkeling van uiterst nauwkeurige GNSS-ontvangers en navigatiesystemen die worden gebruikt in sectoren gaande van landbouw en autonome voertuigen tot ruimtevaart en defensie. Hoewel het bedrijf zelden de krantenkoppen haalt, speelt het een cruciale rol in de fundamenten van moderne precisienavigatie.
Spin-off van iMec
Septentrio werd officieel opgericht op 21 januari 2000 als een spin-off van imec, het gerenommeerde onderzoekscentrum voor micro-elektronica en nanotechnologie in Leuven. De oprichters wilden de kennis en ervaring rond signaalverwerking en satellietcommunicatie, die binnen imec werd opgebouwd, naar een commerciële markt brengen. De naam ‘Septentrio’ is niet toevallig gekozen: het verwijst naar de zeven sterren van de Grote Beer, die sinds de oudheid als oriëntatiepunt voor navigatie dienen. Dat symbolische beeld weerspiegelt perfect de missie van het bedrijf: betrouwbare en precieze positionering mogelijk maken, waar ter wereld, of zelfs daarbuiten, men zich ook bevindt. Vanaf het begin legde Septentrio zich toe op de ontwikkeling van GNSS-ontvangers (Global Navigation Satellite Systems), apparaten die signalen van verschillende satellietconstellaties kunnen ontvangen en verwerken. In tegenstelling tot standaard GPS-apparatuur, die vaak afhankelijk is van één satellietsysteem, werken de ontvangers van Septentrio met meerdere systemen tegelijk, zoals GPS (VS), GLONASS (Rusland), Galileo (Europa) en BeiDou (China). Door al deze signalen te combineren, bereiken ze een veel hogere betrouwbaarheid en precisie. Dat is essentieel in toepassingen waar elke centimeter telt, zoals bij landmeetkunde, machinebesturing, autonome navigatie of wetenschappelijke experimenten in de ruimte.
Specialist in storende signalen
Een van de belangrijkste troeven van Septentrio is de technologische verfijning waarmee hun producten signalen kunnen analyseren en storingen kunnen onderdrukken. Satellietsignalen zijn zwak en kunnen gemakkelijk verstoord raken door reflecties (multipath), elektromagnetische interferentie of zelfs opzettelijke manipulatie, zoals ‘jamming’ of ‘spoofing’. Om dat tegen te gaan, ontwikkelde Septentrio eigen algoritmes en technologieën, waaronder AIM+ (Advanced Interference Mitigation), die actief storende signalen detecteert en filtert. Hierdoor blijven hun ontvangers functioneel in de moeilijkste omstandigheden, van drukke stedelijke omgevingen tot militaire zones of industriële installaties met veel elektromagnetische ruis. Naast storingsbestendigheid investeerde Septentrio ook zwaar in precisie-algoritmen. De zogenaamde Real-Time Kinematic (RTK)-techniek, die door hun producten wordt ondersteund, maakt positiebepaling mogelijk met een nauwkeurigheid tot op enkele centimeters. Dat is van onschatbare waarde voor toepassingen als precisielandbouw, waar tractoren automatisch gewassen kunnen planten en oogsten met minimale overlap, of voor civiele ingenieurs die met millimeterprecisie de beweging van bruggen en gebouwen willen opvolgen. Ook in de opkomende wereld van autonome voertuigen en drones zijn zulke systemen onmisbaar: zonder betrouwbare positionering zou zelfrijdend transport eenvoudigweg niet veilig functioneren.
Belangrijke bijdrage aan het Europese Galileo project
Een bijzonder aspect van Septentrio’s werk is hun bijdrage aan ruimtevaarttoepassingen. Hoewel het bedrijf zelf geen satellieten bouwt, is hun technologie essentieel voor de navigatie en validatie van satellietsignalen in de ruimte. Al in de beginfase van het Europese Galileo-programma, het Europese alternatief voor GPS, speelde Septentrio een rol. Hun ontvangers werden gebruikt in de test- en validatiefase van de eerste Galileo-satellieten, bekend als GIOVE-A en GIOVE-B (Galileo In-Orbit Validation Elements). Die satellieten dienden om de signaalstructuren en frequenties van Galileo in de praktijk te verifiëren. Onderzoekers gebruikten toen onder meer testontvangers van Septentrio om de nieuwe signalen te volgen, te meten en te analyseren. Deze experimenten leverden waardevolle data op die hielpen om de latere Galileo-constellatie te verfijnen. Ook bij het Europese EGNOS-project (European Geostationary Navigation Overlay Service), een systeem dat correctiesignalen uitzendt om GNSS-nauwkeurigheid te verbeteren, leverde Septentrio technologie en expertise. Hun ontvangers werden ingezet in testomgevingen en validatiecampagnes, vaak in samenwerking met het Europees Ruimteagentschap (ESA) en verschillende onderzoeksinstellingen. Op die manier droeg het bedrijf bij aan de betrouwbaarheid van de Europese satellietnavigatie-infrastructuur.
Space-ready ontvangers
De ruimtevaartactiviteiten van Septentrio gingen echter verder dan enkel Galileo. De laatste jaren werkt het bedrijf aan ‘space-ready’ ontvangers die bestand zijn tegen de extreme omstandigheden van de ruimte: intense straling, temperatuurwisselingen en hoge snelheden. Vooral in de opkomende markt van LEO-satellieten (Low Earth Orbit), die in slechts enkele minuten een baan rond de aarde voltooien, speelt dat een grote rol. De hoge snelheden en lage banen maken standaard GNSS-ontvangers onbruikbaar, omdat ze de zogeheten COCOM-limieten overschrijden (restricties op snelheid en hoogte die in commerciële ontvangers zijn ingebouwd om misbruik te voorkomen). Septentrio ontwikkelde aangepaste firmware en hardware die deze limieten op een gecontroleerde manier kunnen hanteren, waardoor navigatie op satellieten in lage baan wél mogelijk wordt. Zo draagt het bedrijf bij aan de nieuwe generatie van kleine satellieten en constellaties die wereldwijd internet, observatie- of communicatiecapaciteiten bieden. Naast ruimtevaart wordt Septentrio’s technologie ook breed toegepast in industriële en wetenschappelijke context. In aardobservatie en geodesie gebruiken onderzoeksinstellingen hun ontvangers voor nauwkeurige metingen van tektonische bewegingen, zeespiegelstijging en atmosferische effecten. In maritieme toepassingen worden ze gebruikt voor het nauwkeurig positioneren van schepen en boorplatforms. Ook in telecommunicatie spelen ze een rol: GNSS wordt daar ingezet om netwerken te synchroniseren, zodat dataverkeer over de hele wereld exact getimed verloopt. In elk van die sectoren maakt Septentrio het verschil door zijn combinatie van precisie, betrouwbaarheid en robuustheid. Technologisch gezien is Septentrio een typisch voorbeeld van Europese innovatiekracht. Het bedrijf bouwt zijn producten rond eigen ontworpen chipsets en firmware, waardoor het niet afhankelijk is van buitenlandse leveranciers. Dat is van strategisch belang in een tijd waarin PNT (Positioning, Navigation & Timing) steeds vaker als kritieke infrastructuur wordt beschouwd. Landen en internationale organisaties willen hun onafhankelijkheid verzekeren van buitenlandse technologie, zeker in domeinen die zowel civiel als militair relevant zijn. Door eigen GNSS-technologie te ontwikkelen en te commercialiseren, helpt Septentrio mee aan de technologische soevereiniteit van Europa.
Voorbeeld van Belgische innovatie
Economisch en maatschappelijk heeft Septentrio een voorbeeldfunctie binnen het Belgische innovatie-ecosysteem. Vanuit Leuven, met nauwe banden aan universiteiten en onderzoekscentra, bewijst het bedrijf dat fundamenteel onderzoek naar micro-elektronica kan uitmonden in een commercieel succesvolle onderneming met wereldwijde impact. Vandaag heeft Septentrio naast zijn hoofdzetel in Leuven ook kantoren en partners in de Verenigde Staten en Azië. Hun klantenkring bestaat uit bedrijven en instellingen in meer dan zestig landen, wat hen tot een van de meest internationale Belgische hightechspelers maakt. In recente jaren blijft het bedrijf investeren in de integratie van GNSS met inertiële sensoren (INS), waardoor hun systemen ook bij tijdelijk verlies van satellietsignalen hun positie kunnen blijven berekenen. Dat is belangrijk voor autonome voertuigen die tunnels inrijden of drones die tussen gebouwen vliegen. Septentrio’s GNSS/INS-systemen worden daarom vaak geprezen in toepassingen waar constante, betrouwbare positionering cruciaal is. Bovendien volgen ze nauwlettend de ontwikkelingen in de markt van ‘assured PNT’, waarbij de focus ligt op het beveiligen van positionering tegen cyberaanvallen en interferentie.
Onderdeel van het Zweedse Hexagon AB
In het begin van 2025 werd een belangrijke stap gezet in de evolutie van het Belgische technologiebedrijf Septentrio uit Leuven. Het bedrijf, dat sinds 2000 bekendstaat als ontwikkelaar van uiterst nauwkeurige GNSS-ontvangers en navigatiesystemen, werd namelijk overgenomen door het Zweedse technologieconcern Hexagon AB. Met die overname werd Septentrio opgenomen in Hexagon’s divisie Autonomous Solutions, die zich richt op geavanceerde systemen voor autonoom navigeren, positioneren en meten. De overname werd officieel aangekondigd op 7 januari 2025, toen Hexagon bekendmaakte dat het een akkoord had bereikt om Septentrio in te lijven. In maart van datzelfde jaar werd de transactie afgerond. Beide bedrijven benadrukten dat Septentrio zijn hoofdkantoor in Leuven behoudt en zijn activiteiten onder de eigen naam verderzet, maar nu met de kracht en schaal van Hexagon op de achtergrond. De bedoeling van de overname is om de complementaire technologieën van beide bedrijven samen te brengen. Hexagon is wereldwijd actief in sensortechnologie, digitale realiteit, data-analyse en autonome systemen. Septentrio brengt daar zijn expertise in satellietnavigatie en precisie-positionering aan toe. Door die combinatie kan Hexagon zijn aanbod uitbreiden met resiliente en betrouwbare GNSS-oplossingen, oplossingen die niet enkel hoge nauwkeurigheid bieden, maar ook bestand zijn tegen storingen, interferentie en cyberdreigingen. Septentrio beschikt al jaren over geavanceerde technologieën op dat vlak, zoals hun AIM+-systeem dat jamming en spoofing detecteert en neutraliseert. Die expertise sluit naadloos aan bij Hexagon’s ambitie om complete, veilige en autonome navigatie-ecosystemen aan te bieden.
Belangrijk is dat Hexagon heeft bevestigd dat Septentrio zijn identiteit en ontwikkelcentrum in Leuven behoudt. Het Belgische team blijft verantwoordelijk voor de ontwikkeling van GNSS-technologie binnen de groep. Dat is van betekenis voor België, want het garandeert dat hooggespecialiseerde kennis over satellietnavigatie en precisiepositionering in het land aanwezig blijft. Bovendien biedt de overname nieuwe kansen voor samenwerking tussen Belgische kennisinstellingen, zoals de KU Leuven en imec, en een internationale industriële speler van wereldformaat.
