Wanneer het gaat over de 'grootvaders' van de ruimtevaart wordt er vaak gesproken over de Rus Konstantin Tsiolkovski (1857-1935) of de Amerikanen Robert Goddard (1882-1945) en Wernher von Braun (1912-1977). Toch ontbreekt er vaak een zeer belangrijk iemand op de lijst van grondleggers van de moderne ruimtevaarttechniek namenlijk de Belg Casimir-Erasme Coquilhat.
Nog lang voor Tsiolkovski publiceerde de Belgische generaal-majoor voor het eerst de formule die aan de basis lag van de werking van een raket in de ruimte. Het werkingsprincipe dat Coquilhat had bedacht zou, zonder dat hij dit wist, de basis leggen voor wat in de 20ste eeuw de ruimtevaart zou worden. Helaas kreeg de publicatie van de Belgische militair niet genoeg aandacht waardoor zijn werk in de vergetelheid geraakte. Coquilhat is hierdoor wellicht één van de meest miskende pioniers uit de ruimtevaart en verdient ongetwijfeld een plaatsje naast Tsiolkovski, Goddard en von Braun.
Vele jaren voor Tsiolkovski
In 1873 verscheen in het academisch wetenschappelijk tijdschrift 'Mémoires de la Société Royale des Sciences de Liège' een zestien pagina's dik artikel met als titel 'Trajectoires des fusées volantes dans le vide'. In dit artikel, dat geschreven werd door Casimir-Erasme Coquilhat, werden banen van raketten beschreven in het luchtledige. Voor het eerst werd een artikel gepubliceerd waarin de formule stond die aan de basis lag van de werking van een raket in de ruimte. De formule bleek een onderdeel te zijn van een artikel dat uiteindelijk de wiskundige basis legde om de beweging van militaire raketten met vaste brandstof te berekenen. Deze formule werd vaak toegeschreven aan de Rus Konstantin Tsiolkovski die deze in 1903 publiceerde in zijn boek 'De exploratie van de kosmische ruimte bij middel van raketten'. Toen ruimtevaart realiteit werd in de jaren '50 en '60 kwam het boek van Tsiolkovski in de belangstelling waardoor iedereen aannam dat hij de 'vader' van de ruimtevaart was. De Russische wiskundeleraar maakte van theoretische principes van de ruimtevaart zijn levenswerk en kreeg op het einde van zijn leven wél erkenning. Uiteindelijk was het een Belgische militair die de formule voor het eerst had neergeschreven in een academisch wetenschappelijk tijdschrift. Coquilhat kwam tot zijn formule nadat hij enkele cursussen had gevolgd aan de Universiteit van Luik en door kennis van pyrotechnische handleidingen en handleidingen over artillerie die gebruikt werden voor de opleiding van officieren. De in Gent geboren specialist op vlak van artillerie in het toen nog jonge Belgische leger bleek over een wiskundige gave te beschikken en schreef vaak over wetenschappelijke vraagstukken.
Casimir-Erasme Coquilhat.
Wie was Casimir-Erasme Coquilhat?
Casimir-Erasme Coquilhat werd geboren in Gent, al waren zijn ouders van Franse afkomst. Zijn vader maakte deel uit van het leger van Napoleon en had zich op 4 oktober 1811 gevestigd in wat later België zou worden. Coquilhat studeerde wiskunde aan de Universiteit van Luik. In die stad sloot hij zich aan bij vrijwilligers die de Hollanders in de septemberdagen van 1830 het leven moeilijk maakten. In december 1830 nam hij dienst bij de artillerie van het pas opgerichte Belgisch leger. In mei 1831 kreeg hij de graad van onderluitenant. Hij werd professor aan de artillerieschool in Luik in november van hetzelfde jaar. Twintig jaar later werd hij onderdirecteur van de de koninklijke kanonnengieterij in Luik. Daarna werd hij onderinspecteur van oorlogswapens, waarvan er enkele gemaakt werden met zijn naam erop. Hij kreeg in 1858 de rang van luitenant-kolonel en werd benoemd tot bevelhebber over het artilleriemateriaal in Antwerpen. Hij beëindigde zijn militaire loopbaan als generaal-majoor en provinciebevelhebber. Hij schreef een theoretische cursus over artillerie en voerde verschillende verbeteringen in voor de fabricatie en het gebruik van artillerie. In 1872 publiceerde hij een artikel over de verdediging van Parijs. In juli 1873 aanvaardde hij met tegenzin een overplaatsing van de provincie West-Vlaanderen en hij vroeg een audiëntie bij koning Leopold II om zijn bewezen diensten naar waarde te laten schatten. Hij moest uiteindelijk gedwongen op pensioen gaan. Maar daarvoor vocht hij nog een duel uit met de generaal-majoor die zijn plaats had ingenomen in Antwerpen. Niemand geraakte gewond, maar in 1875 werd Coquilhat door het militair gerecht voor het duel veroordeeld. Hij overleed op 26 oktober 1890 in Antwerpen en geraakte in de vergetelheid. Zijn zoon Camille-Aimé Coquilhat (1853-1891) bracht het overigens tot vice-gouverneur van Congo, waar hij aan de gevolgen van een ziekte overleed. Tot in 1966 heette de hoofdstad van de Evenaarsprovincie – nu Mbandaka – zelfs Coquilhatstad.
Bron: ESA
