Artistieke impressie van de Picard satelliet.
Foto: D. Ducros/CNES

Wetenschappers zijn al vele jaren op zoek naar de precieze invloed van de zon op onze planeet en zijn klimaat. In 1998 werd door het aëronomielabo van het Franse centrum voor wetenschappelijk onderzoek (CNRS) een project voorgesteld waarbij een satelliet vanuit een baan om de Aarde onze ster nauwkeurig zou observeren. Nadat het project te kampen kreeg met budgettaire problemen begon men in 2005 uiteindelijk aan het ontwerp en de bouw van de satelliet en zijn instrumenten. Deze kunstmaan werd genoemd naar de 17 de-eeuwse Franse sterrenkundige, Jean Picard, die voor het eerst met een grote nauwkeurigheid de diameter en zijn variaties van de zon kon bepalen.

Indien alles verloopt zoals gepland zal Picard in februari 2010 in de ruimte gebracht worden door een Russische Dnepr raket. De Picard satelliet zal gedurende twee jaar lang de vorm en de diameter van de zon meten en zal daarnaast ook ozon en zonnetrillingen bestuderen. Naast Frankrijk is ook België en belangrijke partner in dit project. De Picard kunstmaan werd gebouwd door het Franse Centre National d'Etudes Spatiales (CNES) op een Frans Myriade platform. Aan boord zal de 120 kilogram zware microsatelliet beschikken over drie wetenschappelijke instrumenten waarmee wetenschappers meer willen te weten komen over de invloed van de zon op ons klimaat en de interne structuur van onze ster. Het belangrijkste instrument aan boord van Picard is een imaging telescoop dat ontwikkeld werd door het CNRS om de diameter van de zon tot binnen enkele miljardenseconden te kunnen meten. Picard heeft een lengte van 90 centimeter, is 1,2 meter breed en zal samen met de Zweedse PRISMA satelliet in een zon-synchrone baan om de Aarde gebracht worden op een hoogte van ongeveer 720 kilometer. Naast tal van Franse onderzoeksinstellingen zoals het Observatoire de la Côte d'Azur, Institut d'Astrophysique Spatiale d'Orsay en het Laboratoire de Météorologie Dynamique werken aan het Picard project ook wetenschappers mee van de Yale University, Jet Propulsion Laboratory (JPL), Naval Research Laboratory (NRL), Barcelona University, Goddard Space Flight Center (GSFC) en het Indian Astrophysics Institute (IAI).

Instrumenten aan boord van Picard:

  • SOlar Diameter Imager and Surface Mapper (SODIM)
  • SOlar VAriability PICARD (SOVAP)
  • PREcision Monitor for OScillation measurement (PREMOS)

Belgische bijdrage tot Picard missie

Naast Frankrijk is België de tweede belangrijkste partner in het Picard project. Het SOVAP instrument werd ontwikkeld door het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) van België en is een differentiaalradiometer waarmee wetenschappers de volledige zonnestralingsintensiteit kunnen meten. Het KMI heeft een ruime ervaring op vlak van instrumenten die de zonnestraling vanuit de ruimte meten doordat het in het verleden al deelnam aan enkele belangrijke projecten. Daarnaast bevindt het wetenschappelijke missiecentrum van de Picard satelliet zich in het Belgian User Support and Operation Centre (B.USOC) dat gelegen is in de gebouwen van het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie in Ukkel. Dit centrum zal als belangrijke taken hebben om de goede werking van de instrumenten te controleren, de prestaties van de instrumenten in de gaten te houden en indien nodig commando's voor de instrumenten doorsturen. In het kader van een samenwerkingsverband tussen België en Frankrijk zullen de waarnemingen van Picard vergeleken worden met die van het Belgische SOLSPEC instrument dat zich aan het internationaal ruimtestation ISS bevindt. Ook de Belgische ruimtevaartindustrie werd betrokken bij dit project. Het Waalse bedrijf Spacebel bouwde de software voor het, in België gelegen, grondstation van de Picard satelliet. Een team van drie ingenieurs bij het bedrijf Spacebel heeft gedurende twee jaar lang gewerkt aan het Picard project dat het bedrijf nabij Luik ongeveer 1,1 miljoen euro opleverde. De derde grootste partner in het Picard project is Zwitserland. Het Zwitserse World Radiation Centre is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en de data van het PREMOS instrument dat bestaat uit licht- en radiometers waarmee men ozon en zonnetrillingen kan bestuderen.

Kris Christiaens

Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur. Volg mij op Twitter: @KrisChristiaens