De Europese Columbus module aan het ISS
Foto: NASA

Op 7 februari 2008 werd de Europese Columbus module in de ruimte gebracht door het Amerikaanse ruimteveer Atlantis. Vier dagen later werd dit 10,3 ton zware ruimtelaboratorium vastgehecht aan de Harmony koppelingsmodule van het ISS ruimtestation waardoor het ISS er 75 kubieke meter extra leefruimte bij kreeg. De Columbus module is het uithangbord voor de Europese ruimtevaart waarin de Belgische ruimtevaartindustrie een belangrijke rol speelde.

Bedrijven uit zowel Vlaanderen als ook Wallonië waren intensief betrokken bij de ontwikkeling en het operationeel maken van dit Europese ruimtelabo. Naast de industriële bijdrage levert ons land ook een belangrijke wetenschappelijke bijdrage. De Columbus module is de belangerijkste bijdrage van het Europese ruimtevaartagentschap ESA aan het ISS ruimteprogramma. In totaal is de Europese bijdrage aan het ISS goed voor ongeveer 3,6 miljard euro tussen 1996 en 2009. België heeft hierin een aandeel van 3%. België investeerde vooral in de ontwikkeling van laboratoria en onderdelen aan boord van de Columbus module. Deze zogenaamde Microgravity Facilities van dit Europees ruimtelabo hebben tussen 1997 en 2009 een prijskaartje van 264 miljoen euro waarvan België maar liefst 10% van de kosten op zich neemt. In het kader van de ontwikkeling van experimenten en instrumenten die in dit ruimtelabo geïntegreerd werden leverde België eveens een aanzienlijke bijdrage. Deze experimenten en instrumenten maken deel uit van het European Life and Physical Science and Applications in Space (ELIPS) programma. Tussen 2002 en 2006 investeerde België hierin 22,4 miljoen euro. Voor de periode van 2005 tot 2009 wordt het aandeel in het ELIPS programma van België geschat op 25,6 miljoen euro.

Verhaert Space

Een van de belangrijkste Belgische bedrijven dat meewerkte aan het Columbus programma was het Vlaamse ruimtevaartbedrijf Verhaert Space, dat gevestigd is in Kruibeke en verschillende wetenschappelijke instrumenten ontwikkelde voor de Columbus module. Verhaert ontwikkelde ondermeer het centrale laboratoriumgedeelte van het Fluid Science Laboratory waarin men onderzoeken zal uitvoeren naar het gedrag van vloeistoffen in de ruimte. Naast het Fluid Science Laboratory was Verhaert Space ook verantwoordelijk voor de temperatuurcontrole van het centrale laboratoriumgedeelte in het Biolab, dat zal gebruikt worden voor biologisch onderzoek naar kleine waterdieren, insecten en cellen. In het kader van het European Drawer Rack leverde Verhaert de optische onderdelen voor de Protein Crystallisation Diagnostics Facility dat zal gebruikt worden voor experimenten met proteïnkristallisatie. Verhaert wordt ook betrokken bij de ontwikkeling van experimenten die aan boord van de Columbus module door astronauten zullen uitgevoerd worden en afkomstig zijn van universiteiten uit Leuven, Luik, Brussel en Amsterdam.

Biolab
Illustratie van het Biolab.

Thales Alenia Space Antwerp

De hoofdaannemer van de Electrical Ground Support Equipment voor de testomgeving van de Columbus module was het bedrijf Thales Alenia Space dat gevestigd is in Hoboken nabij Antwerpen. De Electrical Ground Support Equipment liet ingenieurs en wetenschappers dankzij simulaties toe de volledige integratietesten van de Columbus module uit te voeren. Op deze manier was het ook mogelijk het Columbus Operations Center in Oberpfaffenhofen in Duitsland uitvoerig te testen.

Space Applications Services

De ontwikkeling van de controle van de wetenschappelijke experimenten in de ruimte was in handen van Space Applications Services dat gevestigd is in Zaventem. Het bedrijf had een zeer belangrijke inbreng van bij het begin bij de ontwikkeling van de Columbus module. Space Applications Services is ondermeer ook verantwoordelijk voor de realisatie van de  Belgische User Support and Operation Center (B.USOC), dat één van de negen Europese USOC’s is, en zich op de terreinen van het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) in Ukkel bevindt. De interface tussen wetenschappers en het ISS ruimtstation in het Columbus Control Centre valt ook onder de verantwoordelijkheid van Space Applications Services. Dit Belgische bedrijf staat ook in voor de wetenschappelijke training van astronauten van over de hele wereld die een missie plannen naar het ISS.

Columbus module
De Columbus module (rechts) gekoppeld aan het ISS ruimtestation.

LMS International

LMS International, dat gevestigd is in Leuven, gebruikte hun SYSNOISE testmethode om de zogenaamde vibro-akoestische eigenschappen van de module te kunnen voorspellen. Deze testen zijn van zeer groot belang aangezien de systemen in de Columbus module die zorgen voor luchtverversing en elektriciteit geluiden en trillingen produceren die de wetenschappelijke experimenten of het welzijn van de ruimtevaarders aan boord kunnen verstoren.

Sonaca

Het Waalse bedrijf Sonaca was verantwoordelijk voor de bouw van de structuur van het Meteoritic & Debris Protection System (MDPS). Daarnaast bouwde Sonaca ook het omhulsel in koolstofvezel voor het Fluid Cell Experiment dat een onderdeel is van het Fluid Science Laboratory in de Columbus module.

Lambda-X

Het Microgravity Research Center van de ULB (Université Libre de Bruxelles) werkte samen met het bedrijf Lambda-X uit Nijvel aan de optica van de SOLSPEC spectrometer dat een instrument is dat zich aan de buitenkant van de Columbus module bevindt en het zonlicht doorheen de aardse atmosfeer moet waarnemen.

Kris Christiaens

Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur. Volg mij op Twitter: @KrisChristiaens