De Duitse ruimtevaarder Thomas Reiter aan boord van het ISS
Foto: NASA / ESA

De Duitse ruimtevaarder Thomas Reiter ging op 4 juli 2006 voor de tweede maal de ruimte in. Hij maakte deel uit van de STS-121 bemanning waarna hij achterbleef in het internationale ruimtestation ISS en er deel ging uitmaken van de ISS Expedition 13 en 14 crews. De missie van Thomas Reiter aan boord van het ISS kreeg de naam Astrolab en was de eerste Europese langdurige ruimtemissie aan boord van het ISS. Tijdens zijn verblijf aan boord van het ISS voerde Reiter tal van Europese experimenten uit waaronder ook enkele Belgische.

Zo werd er tijdens deze langdurige Europese ruimtemissie uitvoerig Belgisch onderzoek verricht naar de gevolgen van gewichtloosheid op het menselijk lichaam en bacteriën. Thomas Reiter keerde uiteindelijk op 22 december 2006 terug naar de Aarde met het ruimteveer Discovery nadat hij meer dan vijf maanden gewerkt had aan boord van het ruimtestation. De naam "Astrolab" verwijst naar de bekende Duitse cartograaf Martin Behaim die ondermeer bekend staat voor zijn werk met het astrolabium navigatieinstrument. Thomas Reiter werd tijdens zijn missie ook de eerste Europeaan die een ruimtewandeling uitvoerde vanuit het ISS.

CARDIOCOG 2

De Europese experimenten die door het Europese ruimtevaartprogramma ESA werden uitgevoerd aan boord van het ISS, maakten allemaal deel uit van het European Programme for Life and Physical Sciences (ELIPS) programma. Dertien van de zeventien ESA lidstaten, waaronder ook België, financierden dit programma. Het programma bestond uit verschillende experimenten op vlak van fysica, biologie, fysiologie, scheikunde en psychologie. België was in het bijzonder betrokken bij de Astrolab missie van Thomas Reiter op vlak van onderzoek naar de menselijke fysiologie. Hiervoor werd het CARDIOCOG 2 experiment uitgevoerd dat in 2002 al een eerste keer werd uitgevoerd aan boord van het ISS door de Belgische ruimtevaarder Frank De Winne. CARDIOCOG 2 bestudeerde de gevolgen van gewichtloosheid op het menselijk hart en bloedvaten. Daarnaast werden er met dit experiment ook fysiologische reacties getest van een astronaut tijdens cognitieve tests. Bij het CARDIOCOG 2 experiment waren Belgische onderzoekers van de KUL betrokken die hiermee hoopten de orthostatische intolerantie beter te begrijpen. Orthostatische intolerantie is de aanleg om flauw te vallen en is een zeer veel voorkomend medisch probleem.

Cardiocog 2
De Russische ruimtevaarder Oleg Kotov verzamelt data voor het Belgische CARDIOCOG 2 experiment - Foto: NASA

BASE

Ook op vlak van biologie was er eveneens een belangrijke Belgische inbreng. Onderzoekers van het Studiecentrum voor Kernenergie, de Université de Mons-Hainaut, de VUB en de UCL ontwikkelden de Bacterial Adaptation to Space Environments (BASE) waarme men wou nagaan hoe bacteriën zich gedragen en aanpassen aan de gewichtloosheid, de kosmische straling, het elektromagnetisme en trillingen in de ruimte. Daarnaast onderzochten de Belgische wetenschappers ook culturen van bacteriën die men in de ruimte onder verschillende omstandigheden had verkregen. Met deze experimenten wou men vooral onderzoeken in hoeverre bacteriën de leefomgeving in de ruimte kunnen besmetten waardoor ze eventueel een gevaar kunnen vormen voor ruimtevaarders.

YING

YING stond voor 'Yeast In No Gravity of YING'. Dit experiment werd gebruikt om na te gaan welke invloed gewichtloosheid heeft op zogenaamde Flo-processen. Bij dit experiment waren onderzoekers van de KUL en de VUB betrokken. De resultaten van dit experiment kunnen voor belangrijke doorbraken zorgen op industriële, medische en wetenschappelijke vlakken. Zowel het BASE als het YING experiment werden uitgevoerd met behulp van de twee Europese Kubik incubators. Dit zijn kleine faciliteiten waarin de experimenten onder een gecontroleerde thermische omgeving werden uitgevoerd.

Thomas Reiter
Thomas Reiter aan boord van het ISS ruimtestation - Foto: NASA

ARISS

ARISS is een educatief experiment van Gaston Bertels die voorzitter is van de Amateur Radio on the International Space Station (ARISS). Dit is een internationale associatie van verschillende nationale radioamateur verenigingen die deel uitmaken van de landen die meewerken aan de realisatie van het ISS project. Leerlingen uit Duitse en Zwitserse basisscholen konden tijdens de missie van Thomas Reiter vragen stellen aan de Duitse ruimtevaarder dankzij ARISS.

Kris Christiaens

Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur. Volg mij op Twitter: @KrisChristiaens