De Pressurized Mating Adapter 3 wordt vastgegrepen door de robotarm van het ISS.
Foto: NASA

Op 7 augustus 2009 werd het Pressurized Mating Adapter 3 (PMA 3) koppelingselement van het internationaal ruimtestation ISS met een robotarm verplaatst door Frank De Winne. Deze kegelvormige adapter moest plaats maken voor de komst van een derde koppelingsmodule die begin 2010 naar het ISS gebracht wordt door middel van een Amerikaans ruimteveer. Aan het internationaal ruimtestation bevinden zich drie PMA adapters waaraan ruimteschepen kunnen koppelen met het ISS. Samen met zijn Canadese collega, Robert Thirsk, en in samenwerking met de vluchtleiding bediende Frank De Winne een 18 meter lange robotarm vanuit het ruimtestation. In totaal nam de hele operatie 6,5 uur in beslag. het hele gebeuren gebeurde in samenspraak met de vluchtleiding in het Johnson Space Center in Houston en het hoofdkwartier van het Canadian Space Agency (CSA). Uiteindelijk werd de PMA 3 adapter probleemloos van de nadirzijde aan de Unity koppelingsmodule verplaatst naar de bakboordzijde.

De Winne en Thirsk startten hun gewaagde opdracht op 7 augustus 2009 om 11 uur Belgische tijd. Met de 'Canadarm 2' robotarm van het ISS grepen ze de PMA 3 module vast waarna ze dit onderdeel losmaakten van de Unity koppelingsmodule. Commando's vanop de grond manoevreerden de robotarm vervolgens naar de nieuwe locatie waarna Frank De Winne en Robert Thirsk de controle over de robot opnieuw overnamen. Het PMA 3 koppelingssegment werd uiteindelijk met succes vastgehecht aan de bakboordzijde van de Unity module en rond 17u30 Belgische tijd was de klus vroeger dan gepland klaar. Nu het PMA 3 segment verplaatst werd kan men in 2010 de in Europa gebouwde Tranquility koppelingsmodule vasthechten aan het ruimtestation. Aan deze Tranquility koppelingsmdoule zal ook de Europese Cupola observatiemodule vastgehecht worden. De drie Presuurized Mating Adapters werden gebouwd door het Amerikaanse lucht- en ruimtevaartbedrijf Boeing en werden tijdens de STS-88 en STS-92 ruimtemissies aan het ISS vastgehecht. Voor Frank De Winne was dit een unieke kans om in de ruimte een eerste keer met de robotarm van het ISS te werken. In september zal hij de Japanse robotarm aan het ISS gebruiken om voor de eerste maal de Japanse HTV cargomodule vast te hechten aan het ruimtestation.

Frank De Winne
Frank De Winne en Robert Thirsk bedienen de robotarm van het ISS - Foto: NASA

Kris Christiaens

Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur. Volg mij op Twitter: @KrisChristiaens