De Belgische nanosatelliet OUFTI-1
Foto: Université de Liège

Een team van Belgische studenten van de Université de Liège staat opnieuw een stap dichter om hun 'ticket tot de ruimte' in ontvangst te mogen nemen. Zo brachten zij hun zelf ontwikkelde satelliet, genaamd OUFTI-1, naar het European Space Research and Technology Centre (ESTEC) in Nederland waar het kleine ruimtetuigje wordt onderworpen aan de vijandige omgeving van de ruimte.

OUFTI staat voor ‘Orbital Utility For Telecommunication Innovation’ en is een zogeheten 'CubeSat' van één kilogram die ontwikkeld werd door ongeveer 50 studenten en 10 docenten van de Université de Liège (Ulg). CubeSats zien eruit als een kubus met zijden van 10 centimeter en wegen slechts één kilogram. Ondanks hun kleine omvang bieden nanosatellieten heel wat mogelijkheden op technologisch vlak en kunnen zij wetenschappelijk onderzoek verrichten. Door het feit dat CubeSats zeer klein en licht zijn, en toch heel wat mogelijkheden bieden, zijn zij zeer geliefd bij universiteiten, bedrijven en wetenschappelijke instellingen. Ze kunnen vanuit een universiteit of door radioamateurs gevolgd worden en zijn ideaal om ondermeer studenten vertrouwd te maken met de ontwikkeling, het testen en het uitbaten van een echte satelliet en de bijbehorende grondinfrastructuur. Deze Belgische CubeSat werd specifiek ontwikkeld om het D-STAR digitale communicatieprotocol te demonstreren en hoogwaardige zonnecellen te testen.

De belangrijkste innovatie bij OUFTI-1 is het gebruik van het communicatieprotocol Digital Smart Technologies for Amateur Radio (D-STAR). Dit systeem voor radioamateurs werd in het begin van deze eeuw ontwikkeld en maakt gebruik van digitale communicatie. Daardoor is de kwaliteit van de ontvangen signalen beter dan bij analoge signalen. Er is met dit systeem ook een simultane transmissie mogelijk van stemgeluiden en data (zoals gps-gegevens en computerbestanden), een volledige routing over het internet en de mogelijkheid tot wereldwijde roaming. Ook bij rampen of in afgelegen streken kan D-STAR zorgen voor meer efficiënte communicatie. Het protocol werd ondermeer gebruikt toen de orkaan Katrina New Orleans teisterde. OUFTI-1 moet uiteindelijk voor een wereldprimeur zorgen door D-STAR via satelliet mogelijk te maken. Naast de vele studenten en docenten van de Waalse Université de Liège werkten aan de ontwikkeling van deze Belgische CubeSat ook de bedrijven Thales Alenia Space Belgium, Spacebel, LMS Samtech, Deltatec, V2i en het Centre Spatial de Liège (CSL) mee.

OUFTI-1
Belgische studenten en ESA-ingenieurs inspecteren de Belgische satelliet OUFTI-1 - Foto: ESA

Op 6 november 2013 passeerde het OUFTI-1 vluchtmodel de Test Readiness Review waardoor men kon starten met de laatste cruciale tests. De uiteindelijke testcampagne, om te zien of deze Belgische nanosatelliet kan overleven in de ruimte, wordt uitgevoerd in ESA's ESTEC testcentrum in Nederland en maakt deel uit van de tweede fase van 'Fly Your satellite' programma van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Daar zal deze kleine satelliet getest worden op ondermeer extreme hitte, vibraties en straling. Zo zal de kleine satelliet testen ondergaan op een triltafel en in een vacuumkamer waarin men de temperaturen uit de ruimte kan nabootsen. Indien al deze belangrijke tests positief verlopen, ontvangt OUFTI-1, samen met nog enkele andere Europese CubeSats, zijn 'ticket naar de ruimte' en moet deze begin 2015 in de ruimte gebracht worden. Tijdens de derde fase van het Fly Your Satellite programma zal men OUFTI-1 uiteindelijk voorbereiden op zijn lancering. Fase vier van het programma is het in de ruimte brengen van de Belgische satelliet. Wanneer OUFTI-1 zich in de ruimte zal bevinden, zal de Université de Liège de eerste Belgische universiteit zijn die zal beschikken over een eigen satelliet. Voor de universiteit zelf is het OUFTI-1 project van groot belang aangezien zij de enige Franstalige universiteit zijn in België met opleidingen Master Aerospace en Master Space Science. Daarnaast is het OUFTI-project ook het resultaat van een succesvolle samenwerking tussen verschillende Waalse ruimtevaartbedrijven en een universiteit.

Kris Christiaens

Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur. Volg mij op Twitter: @KrisChristiaens