Origineel was hij ontworpen voor een missie van slechts twee jaar. Maar bijna 6000 dagen na zijn lancering op 22 oktober 2001, is Proba-1 nog steeds in topvorm en levert de satelliet zeer waardevolle aardobservatie-gegevens. Het ‘Project for On-Board Autonomy’, of Proba-1, is een technologiedemonstratie-missie van ESA die uitgevoerd wordt met de steun van het Earthnet-programma van ESA. Op 9 maart, na 5982 dagen in een baan om de Aarde, stak Proba-1 de ERS-2 voorbij om de langstlopende aardobservatie-missie van ESA ooit te worden.
Josef Aschbacher, de Directeur van Aardobservatieprogramma’s bij ESA, zegt: “België heeft het opereren van Proba-1 aan ESA toevertrouwd, waarvoor ik heel dankbaar ben. Het ruimtetuig heeft indruk gemaakt op ons allemaal, niet alleen vanwege de uitstekende aardobservatiegegevens die het CHRIS-instrument levert maar ook omwille van de lange levensduur. Mijn felicitaties aan België voor de ontwikkeling van een zo robuuste satelliet, en aan mijn ESA-teams om hem veilig te opereren gedurende de voorbije 17 jaar.” De doelstellingen van Proba-1 zijn de demonstratie en evaluatie in de ruimte van nieuwe hardware en software voor satellieten en van operationele autonomie aan boord van het tuig.
Veel functies aan boord van de satelliet verlopen bijgevolg volautomatisch. De berekening van de vluchtdynamicagegevens vindt volledig aan boord plaats. Samen met geautomatiseerde functionaliteiten in het grondsegment, zoals geautomatiseerde vluchten over het grondstation en gebruikersinterfaces op hoog niveau, voldoet dit aan de vereisten voor autonomie van de satelliet. De als technologiedemonstrator bedoelde microsatelliet - met een volume van maar 1 kubieke meter, vergelijkbaar met een wasmachine - groeide uit tot een volwaardige aardobservatiemissie die ontelbare hoeveelheden milieuwetenschapsbeelden opgenomen heeft. Het belangrijkste instrument aan boord is de Compact High Resolution Imaging Spectrometer (CHRIS), een hyperspectraal instrument dat beelden met een resolutie van 17 tot 34 meter kan opnemen in een programmeerbare selectie van tot 63 spectrale banden, onder 5 verschillende hoeken. Spectrale banden zijn delen van het spectrum van elektromagnetische straling. Zichtbaar licht vormt maar één van de delen van dat spectrum, naast bvb. infrarood, UV, microgolven en radiogolven.
De mission manager voor Proba-1, Giuseppe Ottavianelli, zegt, “In de eerste plaats wil ik mijn voorgangster Bianca Hoersch en haar operaties-team bedanken omdat ze de satelliet in zo’n goede gezondheid gehouden hebben tot op vandaag. De achteruitgang van de vermogens-subsystemen is zeer beperkt, zonder impact op de prestaties van de missie. Ook de beschikbare batterijcapaciteit biedt nog voldoende operationele marge.” “Met een totaal van 1258 toegewijde onderzoeksprojecten van wetenschappelijke teams uit meer dan 60 landen over heel de wereld, heeft Proba-1 milieustudies ondersteund voor het monitoren van wouden, verstedelijkte gebieden, gletsjers, wateroppervlakken, landbouw en zo veel meer. De behendige manoeuvreer-capaciteiten van Proba maken het mogelijk om een bepaald gebied te fotograferen van onder 5 verschillende invalshoeken in dezelfde baan, en dat voor één opname. Zo wordt het mogelijk om het gebied topografisch in kaart te brengen en kalibratiestudies over reflecties te voeren,” voegt Ottavianelli nog toe.
Het CHRIS-instrument biedt 19 spectrale banden met een grondresolutie van 17 meter. Door CHRIS te herconfigureren worden 63 banden mogelijk aan resolutie van ongeveer 34 meter. Elk beeld vormt een vierkant van 13 km bij 13 km op de grond. Elk van die gebieden wordt 5 keer op rij gescand door een lijnvormige sensor, die onder verschillende hoeken beelden neemt van het doelgebied. Mike Rast, Senior Advisor voor aardobservatie bij ESA en expert in hyperspectrale beeldvorming, merkt op, “Na zeventien jaar in een baan om de Aarde blijkt het CHRIS-instrument op Proba-1 baanbrekend te zijn geweest, met het wetenschappelijke en toepassingsgerichte gebruik van zijn hyperspectrale gegevens in zichtbaar licht en infrarood. Vooral de programmeerbaarheid van de spectrale en ruimtelijke opnameconfiguratie van CHRIS gaven aanleiding tot veel onderzoek en ontdekkingen die bijdragen aan de ontwikkeling van toekomstige hyperspectrale missies.” “Ook de toekomst van Proba-1 is veelbelovend,” concludeert Ottavianelli. “De missie zal verder wetenschappelijke studies blijven ondersteunen. De zichtbaarheid van doelen tijdens de stijgende fase van een omwenteling zal steeds beter blijven worden en de schat aan informatie in verband met hyperspectrale beeldopname en -verwerkingsmethodes zal zeer waardevol zijn voor toekomstige missies en instrumenten zoals EnMAP, PRISMA, HyperScout en APEX, en misschien zelfs voor de Copernicus Expansion Sentinel kandidaatmissie ‘CHIME’.”
Bron: ESA
