Madrid (Spanje), 18 januari 2022. Het Proba-3 programma, dat onder leiding staat van SENER Aeroespacial, de hoofdcontractant van het project voor de European Space Agency (ESA), heeft een belangrijke mijlpaal bereikt bij de integratie van de twee satellieten die voor het eerst een uiterst precieze formatievlucht in de ruimte zullen demonstreren. In de toekomst zal de technologie van het formatievliegen van ruimtevaartuigen gebruikt worden om omvangrijke structuren (zoals telescopen) te vervangen door kleine onafhankelijke platforms. Deze kunnen gemakkelijker in de ruimte gelanceerd worden en dan gecombineerd worden tot grotere systemen die als één geheel werken, terwijl gelijkwaardige prestaties worden geleverd.
Tegelijkertijd zal Proba-3 wetenschappelijke waarnemingen verrichten door beelden te maken van de corona van de zon met behulp van een coronagraaf-instrument dat in één van de ruimtevaartuigen is geplaatst. Dankzij de technologie van het formatievliegen kan één van de twee satellieten voor de lens van het instrument geplaatst worden, waardoor men tijdens de vlucht een kunstmatige eclips kan creëren. Voor SENER Aeroespacial betekent Proba-3 een technische mijlpaal, aangezien het de eerste keer is dat een Spaans bedrijf de volledige ontwikkeling (d.w.z. verantwoordelijkheid voor het gehele vlucht- en grondsysteem) van een missie van het Europees Ruimte-Agentschap heeft geleid. Het project heeft een belangrijke stap voorwaarts gezet met de start van de integratie van de satellieten, na de levering van de structuren van de twee satellieten door Airbus Defence and Space. In dit programma fabriceert en integreert Airbus de structuren van beide satellieten. De eerste, genaamd Coronagraph Spacecraft (CSC), bevat het hoofdinstrument (coronagraaf), terwijl de tweede satelliet, genaamd Occulter Spacecraft (OCS), een occultatieschijf aan boord heeft die de zonneschijf bedekt vanuit het perspectief van de andere satelliet. Airbus heeft in Madrid (Spanje) beide satellietstructuren reeds uitgerust met het voortstuwingssysteem, de elektrische bekabeling en het thermische controlesysteem.
De twee satellieten bevinden zich nu in de gebouwen van QinetiQ in Kruibeke (België). Voor dit programma leidt QinetiQ de activiteiten rond de ontwikkeling van alle elektronische eenheden alsook de integratie van deze op de satellieten, en is QinetiQ verantwoordelijk voor de uitvoering van de complete systeemverificatie voorbereiding van alle operationele activiteiten. De eerste vluchtapparatuur wordt al geïnstalleerd op de OSC, en de integratie van de CSC zal naar verwachting begin 2022 beginnen, aangezien deze laatste eenheid medio december werd ontvangen. Tegelijkertijd voltooide SENER Aeroespacial de activiteiten in verband met het ontwerp, de fabricage en het testen van de hoge stabiliteit, Optical Bench Assembly (OBA) van de Coronagraaf-satelliet (CSC). De Bench werd geassembleerd in de SENER Aeroespacial-faciliteit in Bilbao (Spanje). De laatste stap was de integratie van het coronagraaf-instrument: de kern van de wetenschappelijke missie Proba-3, ontwikkeld door een consortium onder leiding van Centre Spatiale Liège (CSL). Deze integratie van het instrument op de OBA is gerealiseerd door een gezamenlijk team van CSL en SENER Aeroespacial-medewerkers in de gebouwen van CSL- in Luik (België). De Bench en het instrument zijn nu bij QinetiQ, klaar om te worden geïntegreerd in de CSC satelliet.
Zodra de integratiewerkzaamheden zijn voltooid, zal een intensieve testcampagne van start gaan, gevolgd door de lancering die gepland staat voor 2023.
Proba-3, de eerste missie met precisie-formatievliegen
Proba-3 is 's werelds eerste missie voor formatievliegen met hoge precisie in de ruimte. De twee satellieten zullen 150 m uit elkaar blijven en een grote stijve virtuele structuur vormen, met een onderlinge relatieve nauwkeurigheid in de orde van millimeters en boogseconden. Zij zullen worden gebruikt om de technologie te valideren die nodig is voor precisie-formatievliegen.
Formatievliegen zal een sleuteltechniek zijn voor toekomstige wetenschappelijke ruimtemissies. Zij zal onder meer gebruikt worden voor de ontwikkeling van grote telescopen waarvan de belangrijkste elementen (zoals lenzen en detectoren) op grote afstand van elkaar moeten geplaatst worden terwijl tegelijkertijd hun relatieve posities en afstanden met hoge mate van nauwkeurigheid en stabiliteit behouden moeten worden. Met deze technologie vermijdt men dat zware en logge structuren gebruikt moeten worden, die wellicht niet in de huidige draagraketten passen of waarvan, in het gunstigste geval, het in een baan om de aarde brengen en het gebruik ervan zeer duur zouden uitvallen.
Wetenschappelijke studie van de zon
Naast de demonstratiemissie zal Proba-3 een wetenschappelijke studie van de corona van de zon uitvoeren. Daartoe zullen de twee satellieten een 150 m lange coronagraaf maken waarmee de corona van de zon dichter bij het oppervlak kan worden bestudeerd dan ooit tevoren. De satellieten zullen een zogenaamde coronagraaf vormen met een externe occulter, doordat één van de satellieten voorkomt dat zonlicht rechtstreeks de camera op het instrument op de andere satelliet bereikt, zodat alleen de corona van de zon zichtbaar blijft. Dit zal volledig autonoom gebeuren, zonder tussenkomst van het grondstation om de formatie actief te controleren, zodat elke dag een kunstmatige verduistering van zes uur boven de tweede satelliet ontstaat.
Volgende fasen van Proba-3
De fabricage-, integratie- en verificatiefase zijn reeds opgestart en vorderen goed; het doel is Proba-3 in 2023 te lanceren. Na de gebruikelijke lancerings- en vroege orbit phase (LEOP) zal een verificatiefase van enkele maanden in de ruimte plaatsvinden voordat het systeem wordt overgedragen aan het ESA. Deze zal het systeem opereren voor de rest van de levensduur van de missie, die naar verwachting in totaal tweeënhalf jaar zal duren.
SENER Aeroespacial leidt de missie Proba-3 en heeft de eindverantwoordelijkheid. Dit doen ze in nauwe samenwerking met een industrieel team bestaande uit QinetiQ, Airbus Defence and Space in Spanje, GMV Space & Defence en Spacebel, en verder een industrieel consortium van meer dan 32 bedrijven uit 14 verschillende landen omvat. Het is de eerste keer dat een Spaanse onderneming de volledige ontwikkeling (d.w.z. verantwoordelijkheid voor het volledige vlucht- en grondsysteem) van een missie van het Europees Ruimteagentschap heeft geleid.
Proba-3 maakt deel uit van het General Support Technology Programme (GSTP) van ESA, en de deelname van Spanje werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van het CDTI (Centrum voor Technologische en Industriële Ontwikkeling).
Over SENER Aeroespacial
SENER Aeroespacial is al meer dan 50 jaar een toonaangevende leverancier van hoogwaardige luchtvaartsystemen voor ruimtevaart, defensie en wetenschap, en ontwikkelt zijn eigen technologische producten met een hoge toegevoegde waarde. In de ruimtevaart levert zij elektromechanische, navigatiebesturings- (CNG/AOCS), communicatie- en optische systemen, en is zij betrokken bij de belangrijkste programma's van de ruimtevaartorganisaties ESA en NASA (waaronder Euclid, Meteosat Derde Generatie, Solar Orbiter, JUICE, Proba-3, Hubble, Galileo, Rosetta, Gaia, Herschel en Planck, IXV, BepiColombo en Mars 2020) en het Europees observatorium voor het Zuiden (ESO). Op de commerciële ruimtevaartmarkt is het een wereldleider in de levering van telemetrie-, tracking- en commando-antennes (TTC), en het levert regelmatig alle soorten antennes en passieve en actieve RF-apparatuur aan toonaangevende internationale fabrikanten van communicatiesatellieten, alsook aan de zogenaamde New Space-programma's. SENER Aeroespacial is een onderneming van de engineering- en technologiegroep SENER, opgericht in 1956, die 2.350 professionals op vijf continenten tewerkstelt.
Over Airbus
Airbus pioniert in duurzame lucht- en ruimtevaart voor een veilige en verenigde wereld. Het bedrijf innoveert voortdurend om efficiënte en technologisch geavanceerde oplossingen te bieden in lucht- en ruimtevaart, defensie en connected services. Op het gebied van commerciële vliegtuigen biedt Airbus moderne en zuinige lijnvliegtuigen en bijbehorende diensten. Airbus is ook een Europese leider in defensie en veiligheid en een van 's werelds toonaangevende ruimtevaartbedrijven. Op het gebied van helikopters levert Airbus wereldwijd de meest efficiënte civiele en militaire rotorcraftoplossingen en -diensten.
Over QinetiQ
QinetiQ is een ruimtevaart-, defensie- en beveiligingsbedrijf dat zich richt op missiegerichte innovatie voor klanten over de hele wereld. Wij zijn met 6000 mensen bezig met de innovatieve bescherming van kritische systemen en infrastructuur ; het testen van technologieën, systemen en processen om ervoor te zorgen dat deze werken zoals verwacht; en klanten in staat te stellen nieuwe en verbeterde capaciteiten in te zetten met de zekerheid dat deze zullen werken zoals voorspeld. Vanuit onze vestigingen in België en het Verenigd Koninkrijk maakt het ruimtevaartteam van QinetiQ de meest veeleisende ruimtemissies mogelijk. We zijn voortdurend bezig nieuwe wegen in te slaan bij de toepassing van geavanceerde technologie en het leveren van baanbrekende oplossingen om de grenzen van de ruimtevaart te verleggen.
Bron: QinetiQ
