In de nacht van 17 op 18 september 2009 werd met succes de eerste Japanse H-II Transfer Vehicle (HTV) vastgehecht aan het internationaal ruimtestation ISS. Geladen met 850 kilogram voedsel, 100 kilogram aan computeronderdelen, 520 kilogram Japanse hardware en enkele nieuwe belangrijke wetenschappelijke experimenten kwam de 16 ton zware HTV cargomodule op donderdag 17 september omstreeks 19u00 Belgische tijd aan bij het ruimtestation. In tegenstelling tot de Russische Progress en Europese ATV cargomodules kan de Japanse HTV zich niet automatisch koppelen aan het ISS.
Deze eerste HTV werd door middel van de robotarm van het ruimtestation in de ruimte 'vastgegrepen' waarna het gevaarte omstreeks 00u10 Belgische tijd (18 september) vastgehecht werd aan de Harmony koppelingsmodule van het ISS. De bewoners van het internationaal ruimtestation, waaronder Frank De Winne, keken er op toe hoe hun Amerikaanse en Canadese collega's, Nicole Stott en Robert Thirsk, de robotarm van het ISS vanuit het ruimtestation bedienden met daaraan de 10 meter lange bevoorradingsmodule. Dit was de eerste maal in de geschiedenis van het ISS dat een cargomodule door een robotarm in de ruimte vastgegrepen en gekoppeld werd aan het ruimtestation. Tijdens deze riskante historische operatie had de Belgische ruimtevaarder de taak van 'rendez-vous officer'.
Complexe operatie
Nadat deze eerste HTV op donderdag 10 september in de ruimte werd gebracht door een nieuwe Japanse H-2B raket, werden de dagen erna enkele belangrijke baanmanoeuvres uitgevoerd. Eenmaal de HTV zich op een afstand van 500 meter van het ruimtestation bevond, deed het ruimtevaartuig beroep op een ingenieus lasersysteem waarbij de module laserstralen uitzond naar de onderkant van het Japanse Kibo ruimtelabo. Deze laserstralen werden teruggekaatst naar de HTV zodat deze zich in de juiste positie kon brengen alvorens het gevaarte kon worden vastgegrepen met de robotarm van het ruimtestation. Ook de Europese Automated Transfer Vehicle (ATV) doet tijdens zijn koppeling met het ruimtestation beroep op een dergelijk lasersysteem. Op verschillende afstanden van het ruimtestation stopte de HTV automatisch zodat men telkens de status van het ruimtevaartuig kon controleren. Uiteindelijk naderde de Japanse cargomodule het ISS met een snelheid van 2,5 centimeter per seconde. Op een afstand van 10 meter van het ISS werd de eerste HTV om 21u47 Belgische tijd vastgegrepen door de Canadarm2 robotarm van het ruimtestation die op dat moment bediend werd door de Amerikaanse astronaute Nicole Stott. Zowel het ISS alsook de Japanse cargomodule bevonden zich op dat moment op een hoogte van 365 kilometer boven Roemenië. Nadat de HTV vastgegrepen werd, klonk er vanuit de vluchtleidingscentra in de Verenigde Staten en Japan een luid applaus waarna Frank De Winne meldde over de radio dat deze historische verwezenlijking te danken was aan de goede Amerikaanse, Canadese, Europese en Japanse samenwerking. Kort na het vastgrijpen van de HTV bracht Robert Thirsk de Japanse module in een speciale positie waarbij de bemanning ondermeer het koppelingsmechanisme van de cargomodule kon inspecteren via een raampje in de Harmony module. Omstreeks 00u10 Belgische tijd werd de onbemande bevoorradingsmodule uiteindelijk vastgemaakt aan het ruimtestation. De aanhechting van de Japanse module was om 00u26 Belgische tijd helemaal rond. In de uren die hierop volgden controleerden Japanse ingenieurs de status van de HTV. De zes ISS bewoners zullen op vrijdag 18 september omstreeks 20u20 voor een eerste keer het toegangsluik van de cargomodule openen.
Belangrijke taak voor Frank De Winne
Nu de eerste HTV zich aan het internationaal ruimtestation bevindt, is het werk voor de zes opvarenden nog niet klaar. Zo zal Robert Thirsk op zondag 20 september met de robotarm van het ISS een experimentenpallet uit de HTV halen. Hierna zal de Canadese ruimtevaarder het overhandigen aan de Japanse robotarm die zal bediend worden door Frank De Winne. De Japanse robotarm bevindt zich aan het Japanse Kibo ruimtelabo. De experimenten die zich op het pallet bevinden, moeten bevestigd worden op het in juni 2009 geleverde Japanse externe experimentenplatform. Op het pallet bevinden zich het 380 kilogram zware Amerikaanse HREP en het Japanse SMILES experiment dat een gewicht heeft van 475 kilogram. Zowel HREP en SMILES zullen gebruikt worden voor aardobservatietoepassingen. HREP bestaat uit twee experimenten die de oceanen en de atmosfeer op Aarde moeten bestuderen. Het Japanse SMILES experiment zal onderzoek verrichten naar de ozonlaag. In de volgende dagen en weken zullen de zes bewoners van het ruimtestation de HTV verder uitladen en opnieuw opvullen met afval. Volgens de vluchtleiding zullen de ruimtevaarders een 70-tal uur nodig hebben om de 2,4 ton aan bevoorrading uit te laden. Wanneer deze eerste HTV zich opnieuw zal loskoppelen van het ruimtestation is nog niet zeker. Volgens het Japanse ruimtevaartagentschap JAXA zal HTV-1 tussen de 30 en 45 dagen vastgehecht blijven aan het ruimtestation waarna het tuig zal opbranden in de atmosfeer van de Aarde.
