Artistieke impressie van de ringen rondom de planetoïde Chariklo
Foto: ESO

Een internationaal team van sterrenkundigen, waaronder ook de Belgen E. Jehin, M. Gillon, J. Manfroid en C. Opitom van het Astrofysische Instituut van de Universiteit van Luik, hebben twee dunne ringen ontdekt rondom de planetoïde 10199 Chariklo. Tot op heden wist men in ons zonnestelsel enkel van het bestaan af van ringen rondom de planeten Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus.

De planetoïde Chariklo, die zich op een afstand van twee miljard kilometer van de Aarde bevindt, heeft een diameter van ongeveer 250 kilometer en is hierdoor het grootste exemplaar uit de zogeheten 'Centaurs' groep. Dit zijn planetoïden die zich tussen de banen van de planeten Jupiter en Neptunus bevinden en vrij onstabiele banen hebben. Men vermoed dat Centaurs afkomstig zijn uit de Kuipergordel waartoe ook de dwergplaneet Pluto behoort. Op 3 juni 2013 bewoog de planetoïde Chariklo, gezien vanuit Zuid-Amerika, zich voor een ver verwijderde, zwakke ster waardoor men op verschillende plaatsen in Zuid-Amerika een zogeheten 'sterbedekking' kon waarnemen. Vlak voor en na de bedekking van de zwakke ster was de ster plots tweemaal heel kort niet meer zichtbaar. Een dergelijk fenomeen deed zich 37 jaar geleden ook voor toen astronomen de ringen rond de planeet Uranus ontdekten.

Eén van de locaties in Zuid-Amerika waar de bedekking werd bestudeert, was La Silla waar men een Ierse camera op de Deense 1,5-meter telescoop en door de Belgisch-Zwitserse TRAPPIST-telescoop gebruikte. Uit deze waarnemingen en metingen blijkt nu dat de twee ringen, die bestaan uit ijs, stof en kleine rotsblokken, een breedte hebben van slechts drie en zeven kilometer en er zich tussen beide ringen een opening bevindt die negen kilometer groot is. De twee ringen zijn enkele honderden meters dik en bevinden zich op enkele honderden kilometers boven het oppervlak van de planetoïde. Volgens de astronomen heeft Chariklo ongetwijfeld ook enkele kleine maantjes aangezien de ringen zeer scherp begrensd zijn en deze wellicht in 'vorm' worden gehouden door de zwaartekracht van enkele maantjes. De exacte oorsprong van de ringen is nog niet bekend maar volgens de onderzoekers zouden deze ringen kunnen ontstaan zijn als gevolg van een hevige kosmische botsing. Braziliaanse astronomen gaven de twee ringen voorlopig de namen 'Oiapoque' en 'Chuí'. Deze namen werden echter nog niet officieel erkend door de Internationale Astronomische Unie (IAU). 

 

Kris Christiaens

Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur. Volg mij op Twitter: @KrisChristiaens