Op 25 april 2018 heeft de European Space Agency (ESA) de grootste en meest nauwkeurige driedimensionale kaart van onze Melkweg bekend gemaakt. Met behulp van de Gaia satelliet werd de positie en beweging van meer dan een miljard sterren in kaart gebracht. Deze kaart, samengesteld door een consortium van Europese sterrenkundigen, met belangrijke bijdragen van Belgische wetenschappers, zal een schat aan nieuwe informatie opleveren om de structuur, de geschiedenis en de toekomst van ons melkwegstelsel te ontdekken.

Origineel was hij ontworpen voor een missie van slechts twee jaar. Maar bijna 6000 dagen na zijn lancering op 22 oktober 2001, is Proba-1 nog steeds in topvorm en levert de satelliet zeer waardevolle aardobservatie-gegevens. Het ‘Project for On-Board Autonomy’, of Proba-1, is een technologiedemonstratie-missie van ESA die uitgevoerd wordt met de steun van het Earthnet-programma van ESA. Op 9 maart, na 5982 dagen in een baan om de Aarde, stak Proba-1 de ERS-2 voorbij om de langstlopende aardobservatie-missie van ESA ooit te worden.

Twee jaar na zijn lancering nestelt de ExoMars Trace Gas Orbiter (TGO) zich eindelijk in zijn definitieve baan rond Mars. De satelliet, die het instrument NOMAD van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) met zich meedraagt, heeft net een jaar van atmosferische afremming achter de rug en draait nu elke 2 uur een rondje rond Mars, zo’n 400 km boven het Marsoppervlak. Het Belgische instrument NOMAD, dat op zoek zal gaan naar methaan en andere belangrijke gassen in de Marsatmosfeer, blijkt deze periode uitstekend te hebben doorstaan en is klaar om binnen enkele weken de wetenschappelijke fase te starten.

Op meer dan dertig plaatsen in Vlaanderen kan je op vrijdag 23 en zaterdag 24 februari 2018 door kleine en grote telescopen naar de nachtelijke hemel turen. Tijdens de jaarlijkse sterrenkijkdagen van de Vereniging Voor Sterrenkunde (VVS) is iedereen welkom om naar de maan, de planeet Jupiter en de sterren te kijken. Volkssterrenwachten en lokale verenigingen staan klaar om je te gidsen langs de wonderen van de nachtelijke sterrenhemel. Ook in jouw buurt kan je ongetwijfeld gaan sterrenkijken!

Naast Dirk Frimout, die in 1992 met behulp van een Amerikaans ruimteveer als eerste Belg de ruimte inging, en Frank De Winne die tweemaal verbleef aan boord van het internationale ruimtestation ISS heeft België officieel nog een derde ruimtevaarder gehad. Zo werd de Belgische arts Marianne Merchez in 1992 geselecteerd door ESA als ruimtevaarder waarna ze in Rusland aan haar opleiding begon. Omwille van persoonlijke redenen onderbrak ze in 1993 haar opleiding waardoor ze nooit deel nam een echte bemande ruimtemissie.

Volgende week wordt in Gent het AstroPlant team van ESA voorgesteld. Met AstroPlant wil ESA met enthousiaste 'burgeronderzoekers' samenwerken. Ze testen verschillende soorten planten in een speciaal daarvoor ontwikkelde miniserre om te zien of ze ook in de ruimte kunnen gedijen. De ploeg zal in de ochtend van 19 januari 2018 één van deze kleine serres installeren in het Sint-Barbaracollege in het centrum van Gent. Zes leerlingen zullen vervolgens als 'burgeronderzoekers' experimenten kunnen uitvoeren. In de namiddag bezoekt het team ReaGent en GroeiNEST om er te spreken over boeiende onderwerpen zoals landbouw in de ruimte, de komst van food computers of het Internet of Things (IoT).

Nieuwe technologie moet op een bepaald ogenblik getest worden. Wist je dat een bijzondere chip, het geesteskind van ruimtevaartingenieur Jiri Gaisler en aan boord van veel ruimtetuigen, in ons land de vuurdoop kreeg in een deeltjesversneller in Louvain-la-Neuve? Dat gebeurde in 2000, toen een bundel hoogenergetische straling het eerste prototype geselde van de LEON-microprocessor in het Cycloton Resource Centre (CRC) in Louvain-la-Neuve. Dit in de wereld zeer gewaardeerd werkinstrument voor gebruik op interuniversitaire en internationale basis liet België een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van de kernfysica en de deeltjesfysica.

In 1992 werd Dirk Frimout de eerste Belg in de ruimte aan boord van de spaceshuttle Atlantis. Frank de Winne volgde in zijn voetsporen met twee missies naar het internationaal ruimtestation ISS in 2002 en 2009. In het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK-CEN) in Mol werd deze 25ste verjaardag afgelopen week herdacht. Op vrijdag 13 oktober 2017 kwamen meer dan 150 onderzoekers, studenten en professionals in het SCK-CEN samen, niet alleen omwille van de successen van het verleden maar nog veel meer om een blik naar de toekomst te richten met als belangrijk thema de bescherming van astronauten bij langdurige ruimtemissies, zoals ESA en haar internationale partners die in de planning hebben.