Artistieke impressie van de ALTIUS satelliet
Foto: BIRA

Aëronomie is ondermeer de studie van de fysische en chemische verschijnselen in de hoogste regionen van de aardatmosfeer. Sinds de jaren '60 kent deze wetenschap een zeer snelle groei en in België staat aëronomie al meer dan 50 jaar op de voorgrond. Het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aëronomie (BIRA) maakt onderdeel uit van het Federaal Wetenschapsbeleid en heeft in de wereld een onberispelijke reputatie op vlak van het onderzoek naar deze wetenschap.

De atmosfeer van onze aarde bestaat hoofdzakelijk uit stikstof, zuurstof, argon en de zogenaamde sporengassen die in minieme hoeveelheden aanwezig zijn maar ons toch zeer veel kunnen vertellen. Het BIRA speelt sinds begin 2008 met het idee om een eigen kunstmaan te ontwikkelen die de concentratie van deze gassen in de bovenste lagen van de atmosfeer kan meten en dit project kreeg de naam ALTIUS wat staat voor Atmospheric Limb Tracker for Investigation of the Upcoming Stratosphere.

ALTIUS

Om de kleine hoeveelheden en soorten sporengassen te kunnen meten heeft men satellieten nodig die het licht van de zon waarnemen in interactie met de atmosfeer van onze planeet. Hierdoor kan men dan de intensiteit van het weerkaatste of uitgezonden licht meten in verschillende golflengten en deze techniek noemt men ook wel 'remote sounding'. Om aan remote sounding te doen kan men van uit de ruimte twee technieken gebruiken die beter bekend zijn als 'occultatie' en 'limb scattering'. Het ALTIUS project bevindt zich momenteel in zijn ontwerpfase en deze kunstmaan zal vermoedelijk een gewicht hebben van ongeveer 100 kilogram en het ontwerp er van zal gebasseerd worden op dat van de Belgische PROBA satelliet. De kunstmaan zelf zal gerealiseerd worden in samenwerking met het ESA ESTEC technologisch onderzoekscentrum in Noordwijk en de Belgische bedrijven OIP uit Oudenaarde en Verhaert Space uit Kruibeke. Eén van de belangrijkste doelstellingen van dit project is om met deze kleine satelliet speciale wolken te kunnen identificeren zoals de polaire stratopsferische wolken die een belangrijke rol spelen bij de afbraak van ozon in de atmosfeer van de aarde. Het BIRA ontwikkelde in het verleden ondermeer ook al het ORA instrument dat aan boord van het Europese ruimteplatform EURECA werd bevestigd en ondermeer vulkanische aerosols waarnam in de atmosfeer in 1992 en 1993 ten gevolge van de uitbarsting van de Mount Pinatubo vulkaan in 1991. De hoofdwetenschapper van het ALTIUS project is Dr. Didier Fussen die tewerkzaam is aan het BIRA en in 2007 de vierde editie van het Internaional Atmospheric Limb Workshop bijwoonde waar hij ondermeer het ALTIUS project voorstelde aan wetenschappers van over de hele wereld. De ALTIUS satelliet zal ten vroegste in 2013 of 2014 de ruimte in gaan en wellicht zal deze kleine kunstmaan in een polaire baan om de aarde gebracht worden zodat deze in enkele dagen tijd de hele aarde kan waarnemen.

Kris Christiaens

Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur. Volg mij op Twitter: @KrisChristiaens